رسانه طرفداری در ادامه یادداشت های فنی خود در بخش «ایستگاه تاکتیک» این بار، به سراغ دوره های معتبر مربی گری و آنالیز می رود.

اختصاصی طرفداری - رسانه طرفداری همواره در زمینه ارائه یادداشت های فنی به روز و اختصاصی همگام با معتبرترین منابع فنی دنیا، در میان رسانه های فارسی زبان پیش رو بوده است (نمونه های مختلف را اینجا، اینجا، اینجا، اینجا و اینجا ببینید).
در یکی از جدیدترین بخش های «ایستگاه تاکتیک»، شهاب شهابی، تاکتیک نویس طرفداری، که دوره های مختلف مربی گری و آنالیز معتبر را سپری کرده، گزارش فنی بخشی از یک دوره پیشرفته را در اختیار طرفداری قرار داده تا علاقه مندان حرفه ای مباحث فنی که شرایط و امکان حضور در این دوره های ارزشمند را ندارند، با بخشی از مباحث مطرح شده در آن آشنا شوند و اطلاعات فنی به روزی را به دست آورند:
لئوناردو ژاردیم، مربی مشهور پرتغالی، دوران درخشانی را در موناکو سپری کرد و با این تیم قهرمان لیگ فرانسه شد و همچنین تا نیمه نهایی لیگ قهرمانان اروپا نیز پیش رفت. او اخیرا دوران درخشانی را نیز در الهلال عربستان سپری کرده و با این تیم نیز توانسته عنوان قهرمانی رقابت های لیگ قهرمانان آسیا را با شکست استقلال و پرسپولیس به دست آورد. ژاردیم پیش از حضور در موناکو در تیم هایی همچون بیرامار، اُلمپیاکوس و اسپورتینگ لیسبون نیز به عنوان سرمربی حضور داشته. ژاردیم از زمان حضور در بیرامار، تیم فنی مشخصی را کنار خود می دید که تا آخرین روزهای حضورش در موناکو کنارش بودند و او را در راه رسیدن به هدف هایش یاری می کردند. دوره مربی گری و آنالیز پیشرفته ای توسط تیم فنی لئوناردو ژاردیم، به رهبری دستیار اول و آنالیزور ارشد او برگزار شد که به مدت دو ساعت و نیم بیانگر فلسفه، روش ها، برنامه های تمرینی، نحوه آنالیز حریفان و در یک کلام ایده های فنی لئوناردو ژاردیم و تیم فنی او بود.
این دوره پیشرفته در سه بخش صورت گرفت. بخش اول مربوط به بیان کلی ایده های فنی لئوناردو ژاردیم و تیمش بود، بخش دوم مربوط به برنامه های تمرینی تیم های ژاردیم در طول هفته می شد و بخش سوم به طور جزئی تر به بیان روش ها و ایده های ژاردیم در آنالیز تیم حریف و تیم خودی اختصاص داده شد. به علت حجم گسترده مطالب فنی ارائه شده، در این یادداشت سعی خواهد شد تا به طور خلاصه و تا جایی که قالب یک یادداشت اجازه می دهد، به بخش سوم بپردازم (بخش دوم نیز پیشتر ارائه گردیده).

آنالیز تیم خودی و یا تیم حریف، واژه ای است که شما در فوتبال مدرن زیاد از زبان بزرگ ترین سرمربیان دنیا می شنوید. اما این آنالیز چیست، چگونه انجام می شود و چرا این قدر در فوتبال مدرن مسئله ای مهم و حیاتی محسوب می شود. تیم فنی لئوناردو ژاردیم به مدت دو ساعت و نیم به این سوال ها پاسخ دادند. آنالیز فنی در فوتبال مدرن در پنج فاز و مرحله صورت می گیرد: 1- مشاهده 2- تجزیه و تحلیل 3- انتقال 4- مدل سازی و طراحی در تمرینات 5- اجرا و ارزشیابی. هر یک از این پنج فاز تعاریف و جزئیات خودش را دارد که به ترتیب وارد آن می شوم و به تفکیک درباره جزئیات هر فاز صحبت می کنم.

مرحله اول: مشاهده

شروع پروسه آنالیز فنی در علم روز فوتبال با مشاهده کردن است. تیم فنی لئوناردو ژاردیم و خود سرمربی پرتغالی کار آنالیز فنی را با مشاهده چهار بخش آغاز می کنند: 1- حریف 2- تیم خودی 3- تمرینات 4- رفتار بازیکنان. چهار بخش بسیار کلیدی که بزرگ ترین مربیان دنیا کار را برای آنالیز از اینجا آغاز می کنند. مشاهده وضعیت فنی حریفان، یکی از مهم ترین بخش های آنالیز بازی به بازی است. شما اطلاعات و داده های فنی پیشرفته را از طریق کمپانی های بزرگِ ارائه و تحلیل داده های فنی پیشرفته در اختیار می گیرید و بازی های حریفانتان را نیز از نزدیک و یا از طریق ویدیو مشاهده می کنید. ترکیب مشاهدات شخصی و داده های فنی پیشرفته ای که از حریفانتان استخراج کرده اید، مشاهده فنی شما از حریفانتان را تشکیل می دهد. ترکیبی هیجان انگیز که می تواند آغاز راه آنالیز هر حریفی باشد.

همین پروسه ای که برای حریفانتان آغاز کرده اید، برای تیم خودی نیز باید آغاز شود. مشاهده وضعیت فنی تیم خودی، دیگر رکن اساسی در آغاز آنالیز فنی است. این مسئله نیز از طریق تماشای مجدد بازی های تیم خودی و همچنین استخراج داده های فنی پیشرفته مربوط به تیم خودی، محقق می شود. سومین رکن در مشاهده، مربوط به تمرینات تیم خودی می شود. مشاهده تمرینات نیز امری بسیار کلیدی است که می تواند نقاط قوت و ضعف گروهی و انفرادی را مشخص کند. چهارمین رکن مشاهده نیز که اتفاقا بسیار اهمیت دارد، مشاهده رفتار بازیکنان خودی است. مسئله ای که این روزها در علم مربی گری و آنالیز در دوره های مختلف در سطح اول دنیا به شدت روی آن تاکید می شود. رفتار، نگرش و رویکرد بازیکنان چه در بعد فنی و چه در ابعاد روحی و روانی، این روزها می تواند تکلیف بسیاری از مسائل را مشخص کند. مشاهده رفتار بازیکنان هم در تمرینات و هم در بازی های رسمی می تواند راه گشا باشد. مسئله ای که تیم بزرگی همچون منچستریونایتد به شدت درگیر آن است. بسیاری از بازیکنان باکیفیت اما بیمار از لحاظ روحی و روانی در تیم وجود دارند که سم خالص هستند (توضیح تحلیلی). سرمربی سابق کاردیف مسئول مستقیم رفتار غیر حرفه ای و نگرش ضعیف بسیاری از بازیکنان یونایتد است به این علت که به بخش مهمی از پروسه آنالیز فنی، یعنی مشاهده رفتار بازیکنان، بی توجه بوده است. ترکیب هیجان انگیز مشاهده اطلاعات فنی تیم خودی، مشاهده تمرینات تیم خودی و همچنین رفتار بازیکنان می تواند اطلاعات کافی از وضعیت فنی تیم را رو به روی چشمانتان قرار دهد. وظیفه شما به عنوان سرمربی این است که به خوبی این اطلاعات را ترکیب و مشاهده کنید. یک آنالیز موفق از یک مشاهده موفق آغاز می شود.

مرحله دوم: تجزیه و تحلیل

پس از مشاهده، نوبت به کار فنی می رسد. وظیفه شما به عنوان سرمربی در این مرحله این است که مشاهدات گردآوری شده خود را همراه با تیم فنیتان تجزیه و تحلیل کنید و خروجی را به شکل تاکتیک های گروهی و انفرادی استخراج کنید. تجزیه و تحلیل به دو بخش تقسیم می شود: 1- تجزیه و تحلیل کمی 2- تجزیه و تحلیل کیفی. این دو تجزیه و تحلیل با استفاده از مشاهدات گردآوری شده انجام می گیرد و مکمل یکدیگر هستند و در کنار یکدیگر معنا پیدا می کنند. سرمربیان بزرگ دنیا به هر دو عامل توجه می کنند و سعی می کنند با استفاده از هر دو عامل، وضعیت فنی تیمی و انفرادی را بهبود بخشند.

سرمربیان بزرگ دنیا با تجزیه و تحلیل داده های فنی پیشرفته، نقاط ضعف و قوت تیمشان را به طور کمی مشخص می کنند. به عنوان مثال یک سرمربی با مطالعه داده فنی پیشرفته «Pressure Regains» (توضیح مفصل فنی) متوجه می شود که مهاجم تیمش در ایجاد فشار مستقیم روی حریف در راستای بازپس گیری توپ از بالای زمین ضعیف عمل کرده است (چندین داده فنی پیشرفته برای مطالعه این مساله وجود دارد که باید تمامیشان مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند و این تنها یک مثال ساده برای فهم بهتر مطلب است). تجزیه و تحلیل کمی این مسئله را عیان می کند. حالا اما وظیفه سرمربی و تیم فنی او این است که از طریق تجزیه و تحلیل کیفی، راه هایی را طراحی کنند که باعث پیشرفت مهاجم مورد نظر در این زمینه شوند. به این نوع تجزیه و تحلیل، تجزیه و تحلیل کیفی گفته می شود.

مرحله سوم: انتقال 

نقشه راه آنالیز تقریبا درون تیم فنی شکل گرفته است. حالا وقت عمل رسیده. شروع کار از مبحث فوق العاده مهم «انتقال» است. جایی که تیم فنی باید مشاهداتی که تبدیل به تجزیه و تحلیل شده، به بازیکنان انتقال دهند. این مسئله به دو شکل گروهی و انفرادی صورت می گیرد. اتاق های ویدیو آنالیز در کمپ های تمرینی سطح اول دنیا وجود دارند و تیم های فنی از این اتاق ها برای انتقال مفاهیم استفاده می کنند. همان طور که اشاره کردم، این انتقال هم به شکل گروهی و هم به شکل انفرادی صورت می گیرد. تاکتیک های تیمی و تجزیه و تحلیل های مجموعه تیم به طور گروهی توسط تیم فنی ارائه می شود و تمامی بازیکنان می توانند شنونده آن باشند. نقاط قوت و ضعف تک تک بازیکنان نیز به شکل انفرادی و یا بازیکنان هم پست به شکل دو یا سه نفره ارائه می شود. «انتقال» یکی از مهم ترین بخش های پروسه آنالیز فنی محسوب است. بدون یک انتقال درست، شما هر اندازه نیز که کیفیت آنالیزتان بالا باشد، باز هم به نتیجه نخواهید رسید. نحوه انتقال، بیان و گیرا بودن مطالب، می تواند نقش بسیار زیادی در کیفیت انتقال داشته باشد.

مرحله چهارم: مدل سازی و اجرا در تمرینات

حالا که مشاهدات گردآوری شده، تجزیه و تحلیل صورت گرفته و به شکل تئوری نیز مفاهیم به بازیکنان انتقال پیدا کرده، زمان مدل سازیِ تمرینات و اجرای مفاهیم در تمرینات فرا رسیده. تیم فنی لئوناردو ژاردیم ساعت های زیادی را در طول روز به طراحی تمرینات می پردازند. تمریناتی که با توجه به سه بخش اول، طراحی می شوند و به شکل گروهی و انفرادی صورت می پذیرند. مدل سازی تمرینات در علم روز فوتبال، هنر فوق العاده ارزشمندی است و خود بحث فنی فوق العاده مفصل و دوره های فنی فوق العاده زیادی می طلبد. تمرینات طراحی، اجرا و ضبط می شوند و بار دیگر هم مورد تحلیل قرار می گیرند تا نقاط ضعف و قوت مدل ها مشخص شود تا در جلسات آینده بهبود یابند.

مرحله پنجم: اجرا و ارزشیابی

مرحله آخر نیز مربوط به اجرای فرایند در زمین مسابقه و پس از آن ارزشیابی می شود. آنالیزها کامل شده، در تمرینات تکرار شده و حالا زمان مسابقه فرا رسیده است. جایی که بازیکنان باید مفاهیم انتقال داده شده، پیش بینی شده و تمرین شده را مو به مو در زمین مسابقه اجرا کنند. تیم فنی ارزیابی، مسابقه را بررسی می کند و مشخص می کند که بازیکنان تا چه اندازه در اجرای تاکتیک های تمرین شده، موفق عمل کرده اند. بازیکنانی که ضعیف عمل کرده باشند، بار دیگر در هفته پیش رو برای بازی های آینده مورد تاکید قرار می گیرند و نقاط ضعف و قوتشان مشخص می شود. این چرخه پنج مرحله ای پس از پایان بازی، بار دیگر از ابتدا و مرحله اول، کار خود را آغاز می کند. این چرخه ای نامتناهی است که هر هفته در بزرگ ترین تیم های دنیا تکرار و تکرار می شود.

مثال هایی کاربردی

حالا به بیان مثال هایی کاربردی از مراحل مختلف می پردازم. مثال هایی که لئوناردو ژاردیم در موناکو همراه با تیم فنی اش به اجرا گذاشته اند. به تصویر زیر دقت کنید که مربوط به مرحله اول، یعنی مشاهده می شود. تصاویر، داده های فنی پیشرفته تیم بوردو را نشان می دهند. موناکو قرار است یکشنبه هفته آینده (به عنوان مثال) به مصاف بوردو برود. ژاردیم و تیم فنی اش داده های فنی پیشرفته بوردو را در بازی های گذشته گردآوری کرده اند و ساعت ها اقدام به مشاهده و یافتن داده های فنی پیشرفته معنادار می کنند.

مشاهده قدم اول است و بسیار کلیدی خواهد بود. داده های فنی پیشرفته این روزها همان طور که بارها و بارها در یادداشت های گذشته به طور مفصل به آن پرداخته ام، حرف اول و آخر را در علم روز فوتبال می زنند و می توانند تکلیف پروسه آنالیز را مشخص کنند. تیم فنی لئوناردو ژاردیم تمامی داده های مربوط به تیم بوردو را به شکل گروهی و انفرادی گردآوری کرده اند و با مشاهده و مطالعه آن می توانند نقشه راه را در مراحل بعدی پروسه، مشخص کنند.

به یک مثال دیگر از یک بخش دیگر دقت کنید. بالو توره، مدافع فعلی میلان، سابقه کار با لئوناردو ژاردیم و تیم فنی اش را در موناکو دارد. تیم فنی لئوناردو ژاردیم در این دوره به مربیان و آنالیزورهای حاضر توضیح دادند که چگونه نقاط ضعف بالو توره را تجزیه و تحلیل کرده اند (مرحله دوم) و با ارائه یک مثال سعی کرده اند راهکارهای پیشرفت را به او انتقال (مرحله سوم) دهند.

تصاویر زیر مربوط به آنالیز لئوناردو ژاردیم از کیفیت بازی بالو توره می شود. تیم فنی سرمربی پرتغالی دریافته بودند که بالو توره در فاز تدافعی و پوشش فضاهای مختص خود به عنوان یک مدافع چپ، ضعیف عمل می کند. آن ها ویدیو آنالیز مفصلی را برای بالو توره تهیه کرده بودند و به شکل انفرادی در اتاق آنالیز به او ارائه کردند. تصاویر زیر بخش هایی از ضعف های بالو توره در پوشش فضاهای خود به عنوان یک مدافع چپ است که توسط تیم فنی ژاردیم تهیه شده است. می بینیم که چگونه در یک صحنه مشخص بالو توره (دایره سبز) در بازگشت و پوشش فضای خود به عنوان یک مدافع چپ کند و بدون مسئولیت عمل می کند تا بازیکن حریف به راحتی از جناح چپ موناکو دروازه تیم را باز کند.

تیم فنی ژاردیم پس از ارائه این نقطه ضعف، ویدیو آنالیز دیگری را در راستای انتقال مطلب آماده کردند. ویدیو آنالیزی مربوط به جوردی آلبا، مدافع چپ بارسلونا، که شامل عملکرد فوق العاده این بازیکن در فاز تدافعی و پوشش فضاهای مختص به خودش می شود. نمونه این تصاویر را در زیر می بینید که برای انتقال مفهوم، به بالو توره توسط ژاردیم و تیم فنی اش انتخاب شده اند.

پروسه آنالیز یکی از مهم ترین بخش های سرمربی گری در فوتبال مدرن است. پیشرفت هیچ تیم بزرگی بدون توجه به تک تک این جزئیات حاصل نمی شود. هیچ سرمربی بزرگی نیز بدون توجه به این جزئیات نمی تواند موفق شود. فوتبال مدرن این روزها کاملا تبدیل به علم شده و هر فردی بیشتر سعی در به روز کردن این علم داشته باشد، می تواند در این بازی برنده شود. ابتکارات و خلاقیت در آنالیز نقش بسیار مهمی را ایفا می کند و همه چیز از طریق داده های فنی پیشرفته قابل محاسبه است. در ادامه باز هم سعی خواهم کرد تا طبق روال همیشه از این علم بیشتر با شما خوانندگان طرفداری، صحبت کنم.

اخبار خارجی اسپانیا لالیگا اتلتیکو مادرید والنسیا سویا اتلتیک بیلبائو انگلستان لیگ برتر انگلیس منچستریونایتد چلسی آرسنال لیورپول تاتنهام منچستر سیتی برایتون لسترسیتی ایتالیا سری آ یوونتوس اینتر آاس رم ناپولی لاتزیو فیورنتینا آتالانتا آلمان بوندسلیگا بایرن مونیخ دورتموند لایپزیش شالکه بایرلورکوزن وولفسبورگ مونشن گلادباخ فرانسه لوشامپیونه پاری سن ژرمن لیون مارسی موناکو مسابقات ملی لیگ اروپا لیگ قهرمانان اروپا اخبار ایران ستون نويسندگان بارسلونا رئال مادرید میلان